Wat maakt het leven de moeite waard? Dit is zo'n vraag waarbij je in elke fase van je leven een ander antwoord kan geven. Toch wist Padje diep van binnen dat het om de zintuigelijke ervaringen gaat. Waarom geeft
een Engel de eeuwigheid op om mens te worden en dus sterfelijk, zoals in
de film van Wim Wenders 'Der Himmel ueber Berlin'? Om die zintuigelijk te kunnen ervaren: het genieten van kleuren, geuren, smaak, het maken en drinken van een heerlijk kopje koffie, het voelen van de regen, het ervaren van de zinderende hitte, het gevoel van huid tegen huid. Dat alles maakt het leven de moeite waard. Is dat werkelijk alles? Dit zijn de 'basics' dacht Padje. Als je zintuigen het opgeven kan je de rest ook wel vergeten. En 'Van het Padje' wist waarover ze het had.
De geur van koffie
Van het Padje had een terugslag gekregen. En niet zomaar één, geen dipje, nee een langdurig onder in de put verblijf. Alles was weer zwart, het eten smaakte naar karton, geen streling van de wind kon haar troosten, noch de schitterende kleuren van een zonsopgang of de geuren van met dauw bedekt gras. Padje was hier vaker geweest, in deze kerker zonder zicht en zin. Dat scheelde, want ze wist dat er ook een einde aan dit verblijf zou komen. Rationeel. Emotioneel bood ook deze gedachte geen troost. Troost is iemand die 's ochtends een glaasje vers sap voor je klaarmaakt, koffie zet en brood roostert, troost zijn de geluiden van een huis dat wakker wordt, de ademhaling van een dierbaar 'padje' dat naast je ligt. Troost is een mooie herinnering, dichter- en nader-bijen die om je geven, je aan het lachen maken. En al deze vormen van troost lieten het afweten.
Menswaardig leven
Padje wist dat ze diep in zichzelf een krachtige kern had die niet kapot te krijgen is. Zo wist ze ook dat ze nu vooral dingen moest doen, kleine dingen, die haar afleidden in positieve zin. Dingen die ze altijd fijn had gevonden en die niet al te veel moeite kosten.
Zo stopte ze van tijd tot tijd een mooie film in de dvd-recorder en ging er goed voor zitten. Padje hield van Italiaanse films en ze pakte uit haar voorraad een film van Vittorio de Sica, 'Umberto D'. Een echte filmklassieker, lekker traag en in zwart-wit. De film bleek te gaan over een gepensioneerde ambtenaar die elke cent bij elkaar moet schrapen om te kunnen leven van zijn armzalige staatspensioentje ('best actueel', realiseerde padje zich, die tegen wil en dank toch iets van het wereldnieuws meekreeg). Umberto D is een ontroerende film. De gepensioneerde ambtenaar staat er helemaal alleen voor samen met zijn hondje Flike. Hij doet zijn uiterste best om zijn waardigheid te bewaren in mensonwaardige omstandigheden.
Zonder aardigheid en compassie
Je waardigheid bewaren. Dat is iets heel wezenlijks vond Padje. Zonder waardigheid ben je het niet waard. Werd ze nu filosofisch? Wat ben je dan niet waard en in de ogen van wie? Wat als je waardigheid ontnomen wordt door een regime dat niet jouw regime is? Apartheid, communisme, fascisme, extreem-kapitalisme en consumentisme? Wat als je, zoals meneer 'Umberto D, niet mee kan in een snel moderniserende stad waar de aardigheid en de compassie uit verdwenen lijken? Wat als je ondanks het feit dat je zo je best doet je waardigheid te bewaren, je alleen maar eenzamer en eenzamer wordt.
Vittorio de Sica kiest er uiteindelijk voor Umberto D zelfmoord te laten plegen. De scene die volgt zal Padje nooit vergeten. Umberto zit op een bankje in het park met zijn hondje. Hij probeert met een stok zijn hondje af te leiden, zodat hij weg kan lopen en zijn plan kan voltrekken. Hij probeert zijn hondje te koppelen aan een ander baasje. Hij is wanhopig. Niets lukt. De hond is trouw aan Umberto D. Uiteindelijk loopt hij toch richting spoorwegovergang. Flike voelt aan wat zijn baasje van plan is en rent op het moment dat de trein er aan komt naar de spoorbaan. Flike dreigt door de trein vermorzeld te worden maar Umberto D weet zijn hondje nog net op tijd te redden. En de hond zijn baasje. Het einde is weliswaar open maar Padje weet zeker dat Umberto D nooit meer voor een trein zal springen.
Alle zintuigen op scherp
De troost van verhalen. Zelfs onze bet-bet-bet voorouders wisten dat al, zo peinsde Padje.
In de perioden dat 'Van het Padje' zich goed voelde reisde ze veel. Haar zintuigen stonden dan voor de volle honderd procent op scherp. Ze leefde. Eens belandde ze op een ver zuidelijk eiland in een ziekenhuis. Een heftige ervaring waar Padje niet graag aan terugdenkt. Toch had ze het daar volgehouden. Ondanks het feit dat ze als enige uitzicht en afleiding witte vitrages had, die naarmate de dag vorderde langzaam van kleur verschoten, van licht naar diep oranje en uiteindelijk een zwarte gat werden. Ze lag daar maar. Wat had het leven nog voor zin? Ze moest in die tijd veel aan Albert Camus denken, de Franse schrijver en filosoof. Het leven is zin-loos, accepteer dat nu maar is de kern van zijn boodschap. En toch gaf een verhaal van Camus, 'De Pest', Padje de moed om door te gaan. Het boek had ze niet bij zich, ze kon trouwens niet eens lezen, maar het zat in haar kop. De sfeer, een stad, ergens, hel-wit, zinderend, leeg, de ziekte veroorzaakt door een regime, de schaarste die ontstaat aan medicijnen. een schaarste die het regime bewust creëert. En toch. De ziekte wordt overwonnen en de mensen willen, ondanks hun verdriet en vele verliezen, weer leven. Het leven is tenslotte alles wat we hebben. Ook dat is Camus.
'Van het padje' had weer wat moed gekregen en was langzaam maar zeker haar nieuwe omgeving gaan verkennen. Alleen. Dat vond ze best stoer na bijna een jaar in de schaduw van anderen geleefd te hebben. Het bleek echter niet alleen stoer maar ook confronterend. De buitenwereld deed haar niets en toch, of juist daarom, was ze als de dood. Ze rook niets, ze voelde niets, ze zag niets. Ze probeerde zo onzichtbaar mogelijk haar pad naar huis te vinden. En dat bleek een vergissing. 'Van het padje' was niet onzichtbaar. Ze werd aangesproken. Ze wilde vervolgens niets liever dan naar huis, maar bleek verder van huis dan ooit.
Het was niet onopgemerkt gebleven
Padje had een belangrijke stap gezet en die was niet onopgemerkt gebleven. Ooit had Padje 'normaal' gefunctioneerd. Ze had een behoorlijk goede baan, een studie afgerond, volgde cursussen, had een sociaal leven, sportte en verkende de wijde wereld. Diep verborgen in het zwarte gat was Padje dit echter zo goed als vergeten. Maar de buitenwereld niet.
En toen Padje zich dan ook in de ogen van die 'buitenwereld' normaler ging gedragen werd ze opgeroepen om bij haar bedrijfsarts te komen. De arts die verbonden was aan het bedrijf waar ze voor werkte. Werken ja. Maar hoe deed ze dat ook al weer. Ze kon nauwelijks verwoorden hoe het met haar ging laat staan iets zinnigs doen in haar 'oude
vak' als communicatiemanager. Help.
De wereld is grijs
Gelukkig was er een 'Nader-bij' die met haar mee wilde naar de bedrijfsarts. Eenmaal daar kon Padje geen woord uitbrengen. Nader-bij wilde wel voor haar 'tolken'. De bedrijfsarts bleek een kundig en empathisch iemand te zijn, die Padje tot de zomer (het voorjaar was net begonnen) de tijd gaf om weer 'te leren praten', ruiken, voelen, zien. En daarna zou ze opnieuw met Padje een afspraak maken.
Ai wat een stress. Padje voelde zich verder van huis dan ooit. Zou ze ooit beter worden? Zou ze ooit weer 'normaal' kunnen functioneren als communicatieadviseur en manager? Wilde ze dat eigenlijk wel? Misschien waren dit de juiste vragen, maar was het wel het juiste moment om naar antwoorden te zoeken? Moest ze niet eerst proberen beter te worden?
Op de vlucht voor jezelf
En zo ging 'Van het padje' proberen, proberen en proberen. En raakte steeds meer ontmoedigd want: het ging niet snel genoeg en niet goed genoeg en ze raakte gestresst en dreigde weer diep in de put te zakken.Haar eten smaakte nog steeds naar karton, ze voelde het lentebriesje niet strelend op haar pokdalige huid,
rook de krokussen niet, de hyacinten, het fluitenkruid. Ze zag het spervuur aan lentekleuren niet. Alles bleef op z'n best grijs.
Vluchten, weg van zichzelf dat is wat ze wou. Maar als ze eerlijk was realiseerde ze zich dat ze teveel van zichzelf vroeg. Ze had de neiging te hoge eisen te stellen, te hard te oordelen en haar gevoelens weg te drukken. Als ze al wat voelde.
Toen ze dit aan een Dichter-bij vertelde adviseerde deze haar een 'Cognitive based mindfulness-therapy' te volgen.
Verschuil je niet
'Van het Padje' volgde dit advies in eerste instantie met tegenzin op. Maar al snel leerde ze bijvoorbeeld hoe haar gevoelens haar gedachten bepaalden. Dat haar gedachten slechts gedachten zijn en niet haar identiteit bepalen. Zoals zij niet haar ziekte is, is ze ook niet haar gedachte. Die gedachten kan je laten 'wegvliegen' of laten wegvaren,
tijdelijk in de ijskast stoppen om ze later op hun waarheidsgehalte te checken. Maar wat ze vooral leerde was dat je mag en kan genieten van kleine stapjes vooruit. Je daar bewust van zijn, zonder oordeel. Oordelen heeft sowieso geen zin. Dat doen anderen wel en ook daar kan je mee doen wat je wilt. Je leert je bewust te zijn van je omgeving, ook weer zonder oordelen (het is zoals het is), minder in jezelf te schuilen en jezelf te accepteren zoals je bent. Zo is het nu.
Hou het licht en hou de deur open
Voor Padje was dit een eye-opener en een thuiskomen. Zo was ze tenslotte ook opgevoed. En bij haar overlijden had haar moeder 'van het padje' nog twee dingen meegegeven: "hou het licht"(oordeel niet zo zwaar over jezelf en anderen) en "hou de deur open" (verstop je niet als het moeilijk wordt, blijf mensen zien). Toen Padje zich dit herinnerde kon ze voor het eerst sinds lange tijd weer huilen, alsof ze al haar opgekropte verdriet er in één keer uitblies. Dat luchtte enorm op.
Haar moeder had onvoorwaardelijk lief gehad. Voor Padje was haar huis niet alleen een thuiskomen maar ook een onderduikadres waar ze zich veilig voelde als de wereld haar weer even te veel werd. En nu realiseerde ze zich dat ze dat 'veilige huis' in zichzelf moest zoeken en realiseren. Zo was ze weer een stapje verder gekomen.
Lachen
'Van het Padje' schrok ervan. Ze hoorde zichzelf sinds tijden hardop lachen. Was zij dat wel? Ze keek eens goed om zich heen. Ja, ze moest het wel zijn want er was niemand anders in de buurt. Via Facebook, één van haar 'levenslijnen' had ze een variant op het aloude Bingo gekregen: bingo met uitspraken van mensen over 'padjes en anderen' met een chronische ziekte. Ze zag zichzelf al zitten. Een zaal vol 'van het padjes' en voorin de arts met de 'draaimolen van bingo-ballen'. 'Ben je al beter?, roept de arts. Ja, deze herkende ze en ze legt een fiche op haar vel. 'Zet nou even door'! Ja, ook dit had ze vaak genoeg gehoord. Weer een fiche op haar vel. En uiteindelijk: 'je moet er eens vaker uit'. BINGO!!
Taal van de empathie
Wat 'Van het Padje' liever zou horen is een taal die maar weinigen beheersen. De taal van de empathie. Niet de taal van de 'eigen ervaring, de gemakkelijke oplossing, de beperkte blik' (hoe goed bedoeld ook), maar de taal van het inlevingsvermogen. Natuurlijk snapt Padje dat het moeilijk is je in te leven in een depressie of een chronische ziekte als je daar zelf geen ervaring mee hebt. Maar 'Van het Padje' vraagt ook geen deskundig meeleven. Daar zijn artsen en therapeuten voor. Padje vraagt 'slechts' om een ander taalgebruik. Niet: 'hier heb ik nog nooit van gehoord', maar: 'ik geloof je'. Niet: 'je zou dit, of dat, of zus of zo'. Geen adviezen, oplossingen. Soms is niets zeggen zelfs beter, of 'gewoon' een luisterend oor bieden. Niet: 'ik wou dat ik eens tijd had voor een dutje' of 'ik zou ook wel eens niet willen werken', maar: 'ik weet dat dit niet je eigen schuld is, hoe je je best doet, hoe sterk je bent.'
De positivo's
'Je zou jezelf eens een schop onder je kont moeten geven'. 'Ach joh, het wordt weer voorjaar, de zon schijnt, hup hup naar buiten!' 'Zo'n dipje hebben we allemaal wel eens'. 'Is het nou nog niet over'. 'Je zou dit of dat medicijn eens moeten proberen'. 'Je gebruikt te veel medicijnen'. 'Kom op, een beetje positief denken hoor'. Dit is een kleine bloemlezing van Padjes eigen ervaringen met 'geborneerd taalgebruik'. En het vervolg is vaak dat mensen afhaken als hun goede raad niet opgevolgd wordt of als het te lang duurt. Opeens zijn ze vertrokken. Padje in verbijstering achterlatend. 'Wat heb ik verkeerd gedaan'? Dat was Padjes mantra de laatste jaren. Het heeft lang geduurd voordat ze besefte: 'mijn enige fout is dat ik niet snel genoeg herstel en dat de ziekte terugkeert en terugkeert en terugkeert.' Een wrange conclusie.
Het is niet zo moeilijk
'Van het Padje' is best moe na al dit denkwerk. Haar energie is beperkt. Eén activiteit per dag, al is het maar eten zoeken, is soms al nauwelijks op te brengen. Maar je hoort Padje niet klagen. Dat doet ze wel bij haar professionele begeleiders. Padje weet inmiddels dat te grote openheid over hoe het werkelijk gaat tot nog meer verlies aan contact leidt.
Padje zou het wel van haar waterlelie willen uitschreeuwen: lieve bijen, werk-bijen, nader-bijen, voor-bijen, bij-na's : 'het is echt niet zo moeilijk. En je hoeft zeker niet bang te zijn voor claimgedrag'. (Hier spreek ze voor zichzelf.) 'Het is vaak al genoeg om even een teken van leven te geven. Een appje, mailtje, smsje, kaartje. Ik denk aan je. Of: ik geef om je. Of: ik ben er voor je als je er klaar voor bent en ook als je er niet klaar voor bent', 'je hoeft dit niet alleen te doen'. En de hamvraag volgens Padje: 'wat kan ik nu voor je betekenen'. En vervolgens het antwoord accepteren. BINGO!!
'Als je te lang in de afgrond staart, staart de afgrond terug', aldus Nietzsche. En: 'op de bodem van de afgrond ligt de waarheid' volgens Schiller. Die 'ouwe Duitsers' hebben wel wat, dacht 'van het padje'. Maar wat precies? Dat wilde ze nu toch eens onderzoeken. Niet door 'in de afgrond' te springen, maar wel door een tijdsprong te maken. Hoe was het toen voor padje alles 'zwart' was.
Zintuigen geven het op
Nadat Padje ruim 10 jaar geleden met een paddentrek 'van het padje' geraakt was heeft ze lang in het duister geleefd. Nou leven...het was meer vegeteren. Padje herinnert zich nog goed dat al haar eten, waar ze normaal zo dol op was, naar karton smaakte. Ze rook niets, voelde niets, zowel letterlijk (geen kou, geen lentebriesje) als figuurlijk (geen boosheid, geen verdriet). Haar ogen konden het daglicht niet verdragen. Het leek wel of al haar zintuigen het hadden begeven. Zelfs lekker kwaken, muziek maken op een groot waterlelieblad, lukte niet meer. Ze kon zichzelf en anderen niet aanhoren. Een monster, groter dan padje zelf, had haar langzaam maar zeker in zijn greep gekregen. De enige plek waar het monster niet bij kon was de slaap. Van het Padje lag dan ook het liefst 'voor Pampus' onder de modder.
De verleiding weerstaan
Het monster had maar één doel: Padje langzaam maar zeker naar de rand van de afgrond duwen. En daar stond ze. Ze staarde in de afgrond. Het was best aantrekkelijk. De afgrond staarde terug. In de beleving van padje heel verleidelijk. Zou het waar zijn dat op de bodem van de afgrond de waarheid te vinden was? Wat als ze zou springen? Zou ze het overleven? Wilde ze dat? Was er geen andere manier om achter de waarheid te komen? En bestond 'de waarheid' wel. En daar stond ze, wiebelend aan de rand. Het monster duwde, de afgrond verleidde, maar padje besloot om eerst een andere manier te vinden om achter de waarheid te komen. Een sprong zou ze mogelijk niet overleven en daar was ze toch nog niet aan toe. Dus met alle kracht die ze nog in zich had weerstond ze de verleiding en de stuwende krachten van het monster.
In stilte tot zelfinzicht komen
'Van het Padje' ontdekte dat de stilte van de modder, geen afleiding, geen bezoek, alleen op zichzelf aangewezen zijn, ook een positieve kant had. Want als er niemand is om je te helpen, zul je het zelf moeten doen. Padje begreep dat daar zelfinzicht voor nodig was. En inzicht in haar ziekte, acceptatie, aanpassing aan de nieuwe situatie. De waarheid was 'haar waarheid', een waarheid die Padje zou helpen uit de modder te kruipen. Daar was moed voor nodig. Ze moest het monster nu recht in het ogen kijken. Niet vluchten in haar 'veilige' modderbed. Het monster was haar waarheid en haar werkelijkheid. Vechten tegen het monster had geen zin. Ze zou het altijd verliezen. Nee, ze ging de dialoog aan.
Je eigen waarheid
Wat Padje vervolgens ontdekte was dat het 'Monster' steeds kleiner werd, doordat Padje steeds beter snapte wat ze nodig had om met 'het monster te dealen'. Ze hoefde daarvoor niet de afgrond op te zoeken. De waarheid, haar waarheid, bezat ze zelf. Ook ontdekte ze dat ze het niet alleen kon. Gelukkig waren er 'nader-bijen' en werk-bijen die haar bij-stonden. Niet afhaakten toen Padje na een jaar nog niet 'klaar' was. Van het Padje was namelijk begonnen met achterstallig onderhoud. Ze had zichzelf in dat opzicht meer dan vijftien jaar verwaarloosd, en misschien nog wel langer omdat ze dat 'gepulk' in zichzelf nooit zo nodig had gevonden.Tijd is je beste vriend in dit soort processen. En Padje zou iedereen willen aanraden die tijd ook te nemen. Het is de moeite waard de waarheid over jezelf te ontdekken.
Padje is in een filosofische bui. Liggend in haar modderbed overpeinst ze haar leven tot nu toe. 'Van het Padje' heeft inmiddels Sarah al diep in de ogen gekeken, maar als ze 'van het padje' is voelt ze zich zo oud als Methusalem. Toch maakt ze nog graag tijdsprongen. Hoe was het leven ze een dertiger was. Had ze last van wat ze tegenwoordig het 'dertigersdilemma' noemen? Had ze anders geleefd met de 'wijsheid van nu? Zou ze iets willen meegeven aan haar 'dertigjarige zelf'?
Padjes Top 10 om het dertigersdilemma te voorkomen. Best ambitieus, vindt Padje. En natuurlijk heel persoonlijk.
Socializen is macht
Padje herinnerde zich nog goed dat ze rond haar dertigste dacht de hele wereld aan te kunnen. Als ze al keuzes had gemaakt was dat eerder in haar leven gebeurd. Bijvoorbeeld voor een studie. En in dat vak zou ze nu carrière maken. Padje was daar toen min of meer bewust mee bezig. Althans dat dacht ze. Nu weet Padje dat hoe je ook je best doet de beste, het uiteindelijk in je carrière gaat om de ontmoeting met de juiste mensen op het juiste moment. En vaak onderschat: of je wel voldoende aandacht besteedt aan je collega's en aan collegiale activiteiten. Kortom: 'socializen' met de juiste mensen is 'macht' en niet 'kennis is macht'. Ook logisch achteraf bezien, want niets verouderd zo snel als kennis. Socializen moet echter wel bij je passen. Ben je, zoals Padje, soms te negatief over jezelf, te verlegen of ben je 'gewoon' een nerd, weet dan: een compassietraining helpt je jezelf liefdevol te accepteren zoals je bent. En ra, ra, als je zover bent, komen er 'zomaar' de juiste mensen op je pad.
Hijgerig alles willen
'Education permanente' hoort bij het leven. Voor je dertigste en ook na je dertigste. Padje vond dat altijd al. Wat ze in dit verband wel graag had willen weten is dat het nergens voor nodig is te denken dat het leven voor je dertigste geleefd moet zijn. Ook na je dertigste krijg je nog zoveel kansen. Zij, bijvoorbeeld, heeft inmiddels al haar derde carrièreswitch achter de rug. Dat is iets wat 'education permanente' je ook brengt: steeds dichter bij wat je werkelijk leuk vindt en wat bij je past. Een vak waarin je oud wilt worden. Dus: vooral niet al te hijgerig van alles najagen. Die bucketlist geeft alleen maar stress. Bovendien: het leven is sowieso te kort om alles te willen doen, zien, lezen, ontmoeten, ervaren.
Focus op het nu. Denk niet te veel aan later. Later is altijd anders dan je je 'nu' kan voorstellen. Doe
nu wat nu bij je past. Trek je niets, of niet te veel, aan van de
mensen om je heen,' go your own way' en kies een 'levenscoach' waarmee je een klik hebt.
Onverwachte wendingen
Zo, wat een zin. Padje was best onder de indruk van haar wijsheid die opeens uit de modder kwam opborrelen. Dit had ze echt graag eerder willen weten. Padje was veel te lang bezig geweest met het 'pleasen' van anderen. En die focus op het nu had haar zeker tot andere keuzes gebracht. Ze herinnerde zich dat ze ooit twee wijze mannen op haar 'werk- en levenspad ' had ontmoet en één wijze vrouw (los van haar moeder). De eerste was een reclamejongen die Padje adviseerde op ontdekking te gaan in arbeidsland. 'Leg je niet meteen vast, sta open voor wat er op je pad komt, er valt zoveel te beleven. Durf je eigen weg te gaan'. De tweede adviseerde haar: " 'Cultuur, natuur, vriendschap', dit is de heilige drie-eenheid waardoor je werken 'volhoudt' wanneer het moeilijk wordt ". En de wijze vrouw moedigde haar aan vrijwiligerswerk te doen en veel te reizen. Padje had deze lessen nooit vergeten, maar het leven neemt soms onverwachte wendingen. Het is net als met schuivende panelen: het paneel dat het belangrijkste leek kan soms even (of voor langer) naar de achtergrond verdwijnen omdat een ander paneel om aandacht vraagt (of schreeuwt).
'A winner never quit'
Ook dat had 'Van het padje' graag eerder willen weten.Plannen maken voor de toekomst is zeker een manier om in beweging te blijven. Blijven dromen dus. Maar als je niet bereid bent te accepteren dat je soms moet bijstellen, 'gewoon' omdat het onmogelijk is alles onder controle te hebben, word je leven één grote strijd om al die ballen toch in de lucht te houden. Een kunst die maar voor weinigen is weggelegd. Alleen supervrouwen liepen daarbij geen kleerscheuren op. Helaas, dacht Padje, was zij dat nooit geweest. Maar het 'Napoleon-syndroom' was haar niet vreemd. Alleen al omdat ze bang was het anders niet vol te houden omarmde ze het motto van haar generatie hoogopgeleiden: 'a winner never quit'. Een dodelijk motto. Daar was Padje inmiddels door schade en schande van overtuigd. En als er een kink in je zorgvuldig geplande kabel komt, vergeet dan ook niet om hulp te vragen. Je hoeft niet alles alleen te doen. Padje had in haar geval echter pech. De kink in de kabel bleek van zeer lange duur en de 'na-bijen' en 'dichter-bijen' waren helaas niet gezegend met een zeer lange adem.
De tikkende klok
Nu 'Van het Padje' in levensfase 5.0 was beland wist ze één ding zeker. Leeftijd doet er niet toe. Met één grote uitzondering, die waar vooral vrouwelijke dertigers zich mee bezig moeten houden: wel of geen kinderen.
Achteraf wist Padje het wel: denk niet dat er nog tijd is. Voor je het weet ben je aan de verkeerde kant van dertig belandt en wordt het in meerdere opzichten lastiger. Heb je nog geen partner? De leuksten hebben zich dan al gesetteld. Alternatief: de gescheiden man of weduwnaar (met of zonder kinderen). Kan goed of minder goed uitpakken. Wees zo eerlijk mogelijk naar jezelf. Alleen zijn heeft ook grote voordelen. Padje kan daar over meepraten. En besluit je toch een relatie aan te gaan (met die in jouw ogen net niet ideale partner), bedenk dan: de ideale relatie bestaat niet. En weet: het is beter alles bespreekbaar te maken wat je in je relatie dwars zit en zo dicht mogelijk bij jezelf te blijven, dan te pleasen. De partner die je niet neemt zoals je bent en je daarin met al zijn of haar liefde bijstaat, is je niet waard.
Houd het simpel
Nu ze eenmaal 'los' ging wist Padje niet meer van ophouden. Nou vooruit, dacht ze, nog één 'wijze les van Sarah'. Houd je leven zo simpel mogelijk. Als dertiger kan je je niet voorstellen hoe zwaar de last van een eigen huis, al die verzamelde spullen, kleren, schoenen, boeken, keukenapparatuur, eerste, tweede, derde auto, motor, camper, boot, wordt als het leven onverwachte wendingen neemt. En dat doet het leven altijd!
Padje had dit graag eerder geweten. Ze had zich op een gegeven moment laten overhalen om zich te settelen en een huis te kopen. Tsja, wist zij veel dat er een banken- en financiële crisis zou volgen waardoor de waarde van haar huis verdampte als sneeuw voor de zon. En voor Padje is 'vrijheid' een heel belangrijke waarde in haar leven. Bij vrijheid past 'beweging'. Bewegen doe je makkelijker zonder al die ballast. Het is dan ook belangrijk bijtijds te ontdekken welke waarden voor jou het belangrijkst zijn en daar naar te leven. Bijna altijd betekent dat: houd het simpel door te gaan voor wat werkelijk bij je past.
10 persoonlijk adviezen van Padje aan haar dertigjarige zelf
Tot slot Padjes Top 10 ter bestrijding van de 'vroege midlifecrisis':
1. Focus op het nu, wat zich nu aandient en sta daar open voor;
2. Wees eerlijk naar jezelf en ken je waarden-hiërarchie;
3. Werk is niet het allerbelangrijkste in het leven, kies - als het kan - voor minder uren;
4. Maak tijd vrij voor ontmoetingen met vrienden, familie, cultuur, natuur en je hobbies;
5. Socializen is macht. Kennis verouderd;
6. Education permante is onvermijdelijk, leuk en brengt je dichter bij jezelf;
7. Accepteer dat het leven onverwachte wendingen neemt. Dat geeft rust en vrijheid;
8. Plannen maken is goed maar wees flexibel;
9. Hulp vragen mag. Ga in ieder geval van tijd tot tijd te rade bij 'een levenscoach';
10.Zinvolle beslissingen kan je ook na je dertigste nog nemen (m.u.v. een eventuele kinderwens).
Met dank aan Fleetwood Mac, dacht Padje nog, voordat ze in slaap viel.
Digitaal schuilen. Padje had gehoopt dat er tenminste één iemand 'van vroeger' haar digitale maatje zou willen zijn. Niets bleek minder waar. Padje bleek in digibete kringen verkeerd te hebben, of tenminste in kringen met een weerzin tegen alles wat digitaal is. Dit was een grote teleurstelling. Het idee van een life-line met de buitenwereld via internet viel in duigen. En padje? Padje trok zich nog verder terug in de modder. Ze voelde zich afgewezen en wist even niet meer hoe nu verder.
Een bezig bijtje
Diep weggedoken in haar modderbed hoorde padje op een dag een vrolijk gezoem. Ondanks haar sombere gemoed werd ze toch nieuwsgierig. Wat zou dat toch zijn? Voorzichtig glibberde ze uit haar veilige modderonderkomen en keek om zich heen. Toen ontdekte ze de bron van het vrolijke gezoem. Een bezig bijtje was druk in de weer met emmers, bezems, dweilen om de slag met de modder te winnen. De eerste reactie van padje was: waar bemoeit die bij zich mee. Weg jij! Dit is mijn modder. Maar deze bij had iets wat haar raakte. Ondanks het feit dat padje de schoonmaakzucht als een inbreuk op haar privacy ervoer wilde ze deze bij toch een kans geven.
Een dichter-bijtje
'Van het padje' maakte graag sprongen in de tijd. Zo ook nu. Bezige bij bleek een zeer gevoelig maatje te zijn voor padje. Het maatje dat padje nodig had om niet geheel te vereenzamen in haar modderbed. Een maatje dat padje in haar waarde liet, pas dichter bij kwam als padje dat toestond. Taalgevoelig, voorzichtig in haar woordkeus, zeker geen dichter of poet, maar wel iemand die taal op een niet 'gewelddadige' wijze gebruikt. Padje had te vaak zinnen gehoord als: een schop onder je kont moet je hebben; je ziet er anders helemaal niet slecht uit; joh, een vakantie en je bent weer helemaal 'het vrouwtje'. Bij was anders. Bij was bescheiden, zonder oordeel en checkte eerst of padje ergens behoefte aan had voordat ze tot daden overging.
Voor-bijen en na-bijen
Padje besloot dat ze Bezige-bij een andere naam wilde geven. Het werd Dichter-bij. Deze naam deed veel meer recht aan het bijtje en 'Van het padje' sloot haar in haar hart. Ze had een nieuwe 'Verwarde C
avia', die echter alles behalve verward was maar wel een plek tussen donker en licht bood. Een plek die padje zo nodig had. 'Van het padje' had nog andere namen overwogen. Na-bij. Maar die naam reserveerde ze toch liever voor verwanten, familie die door bloedbanden nabij waren. Voor-bij dan. Nee, ze had teveel 'bijen' in haar leven voorbij zien komen. Toen padje nog een goed gevulde honingpot had bleven ze wel hangen, maar toen ze eenmaal van het padje was en balanceerde op de rand van de oneindig diepe en duistere put, waren ze gauw voor-bij. Zeker toen het allemaal wel erg lang duurde. Beter een naaste buur dan een verre vriend, dacht padje. Vandaar 'Dichter-bij'.
Gewoon 'zijn'
Dankzij Dichter-bij vereenzaamde padje niet, had ze een gesprekspartner over luchtige, en andere zaken die haar bezig hielden en had ze minder de neiging om zich lang rond te wentelen in de modder. Wanneer je zoals padje op de rand van de put staat is het heel erg belangrijk mensen om je heen te hebben die er 'gewoon' zijn, Zonder oordeel, zonder 'zorg-complex', zonder de behoefte je dingen te laten doen die je - nog - niet kan opbrengen en die je mogelijk wel over de rand van de put duwen als ze doorgezet worden. Mensen die dingen beloven en ze vervolgens ook waarmaken. Dat geeft weer wat vertrouwen in de wereld en dat heb je nodig wanneer je van het padje af bent. Padje gunt iedereen in haar situatie dan ook een 'Dichter-bij.
'Van het padje' is nu helemaal 'van het padje af'. 'Verwarde cavia' gaat verhuizen naar Noorwegen! Hoe moet dat nu met padje? Cavia was haar schuilplaats tussen donker en licht. Via cavia hield padje nog een beetje contact met wat er in de wereld zoal gebeurde. En nu gaat verwarde cavia emigreren. Tom poes verzin een list!
Helemaal van het padje
Padje dreigt weer diep de put in te zakken waar ze net met zoveel moeite uitgeklommen was. Als je 'van het padje' bent is een veilige plek erg belangrijk. Staat die op de tocht dan kan dat een reden zijn om een een terugslag te krijgen. En zo voelde padje het. Alsof ze al in haar kistje onder de modder lag en tevergeefs klopte om gehoord te worden. Het lag best comfortabel eigenlijk. Ze hoefde even niets van zichzelf. Heel soms klopte er iemand op haar kistje en dan antwoordde ze. Padje wist dat het uiteindelijk wel weer goed zou komen. Maar ze wist ook dat ze hulp nodig had. Nu verwarde cavia er niet meer was moest ze een nieuwe 'life line' creëren.
Social media als 'life line'
In de stilte en de rust van haar kistje kreeg padje opeens een ingeving. Natuurlijk. Waarom had ze daar niet eerder aan gedacht? Ze zou haar 'contacten' in de buitenwereld benaderen via facebook, whatsapp, twitter. Zo hoefde ze niet te 'praten', want dat lukte nog niet, maar had ze toch contact met de 'levenden'. Wat een idee! Social media als 'life line' met de buitenwereld. Mailen kon ze natuurlijk ook. Ze moest denken aan haar 'vrienden' in het buitenland. De enorme stroom berichten die zij voortdurend via facebook en twitter de wereld instuurden. Soms was padje er helemaal 'gek' van geworden. Maar nu begreep ze het beter. Ook voor hen zijn de social media een 'life line', maar dan om contact te houden met het moeder-of vaderland.
Digitaal schuilen
En zo klom 'Van het padje' uit haar kistje. Wel bleef ze nog in de modder. Dat voelde beter dan het groene gras. En vanuit de modder begon ze de buitenwereld te bestoken met berichten op facebook. Gelukkig had ze nog een hele voorraad mooie foto's en die kon ze nu gebruiken om haar vrienden te 'triggeren'. Wat een raar woord eigenlijk, dacht padje. Wordt dat niet gebruikt door hulpverleners als je 'van het padje' af dreigt te raken? Wat was je trigger? Padje wilde zich nu echter niet laten afleiden. Ze was lekker bezig en begon meteen nog maar een tweede facebookpagina om zich te onderscheiden. Het voelde zowaar alsof er weer wat bloed door haar aderen ging stromen. En nu maar hopen dat de nieuwe 'context' wat opleverde. Veilige contacten bij wie padje, digitaal, kon schuilen zolang dat nodig was.
In de schaduw van 'verwarde cavia' zat 'van het padje'. Ze had hier maanden geleden haar toevlucht gezocht in de hoop van cavia te leren. Ze was een groot bewonderaar van haar columns in NRCHandelsblad en hoopte iets van de relativering en het vermogen tot zelfspot van cavia af te kijken. Ze dacht dat ze met deze vermogens het leven weer wat beter aan zou kunnen. Van het duister naar het licht was tot nu toe een te grote stap gebleken. Zo in het halfduister was het wel aangenaam toeven. Op de bodem van de put, omringd door een allesoverheersend zwart zat ze gelukkig al bijna tien jaar niet meer.
Schone prinses
Pad was niet altijd een pad geweest. Als je haar nu zou kussen zou er niet meteen een 'schone prinses' opstaan maar beter dan nu zou ze er zeker uitzien. Pad was pad geworden door tijdens de grote paddentrek van 2005 in de hectiek en chaos op een zijspoor te belanden. Ze had nooit gedacht dat haar dat zou overkomen. Ze was iemand die altijd maar doorging, dacht veel aan te kunnen en veel ballen tegelijk in de lucht hield. Dat was hoogmoedig gebleken, althans zo dacht pad er nu over vanuit haar schaduwplekje. Ze zag haar collega's en vrienden verder trekken, gezinnen vormen, kinderen krijgen, betere banen accepteren, meer geld verdienen en minder tijd krijgen.
In de modder
En pad was 'van het padje'. Ze lag het eerste jaar in een modderige greppel, uitgerangeerd, op een zijspoor beland. Voor een pad niet ongenaam zou je zeggen. Maar padje was het vermogen kwijt om nog ergens van te genieten. Alles was zwart, niets smaakte nog of naar karton, ze kon geen geuren meer onderscheiden, geen gezelschap verdragen en zelfs de tv was te veel. Zo erg was het dus eigenlijk niet dat weinig vrienden haar gezelschap nog zagen zitten. En pad zelf deed ook geen moeite om diegenen die nog wel moeite deden te 'belonen' voor hun trouw. En ach, zeg nou zelf, wie wil er nou naast een pad in bed liggen, met haar wrattige, weinig aaibare huid, uitpuilende ogen en witte buik. Brrrr.
Gewoon mens
En ook dat trok haar zo aan in verwarde cavia. Cavia was zo aaibaar. Ze had collega's en vrienden en ook al was lang niet alles rozengeur en maneschijn, het maakt verwarde cavia zo menselijk. En dat was nu net de grote wens van padje. Gewoon mens zijn, met een beetje leuk werk, een paar goede vrienden, af en toe eens met vakantie en een aardig huisje om naar te verlangen op reis. Ze was ooit mens geweest, maar nu 'van het padje', op een zijspoor, toeschouwer van leven van anderen. Een homp bruin vlees met wratten en oranje uitpuilende ogen. Niet zo gek dat ze pleinvrees had, depresisief was en het liefst in het duister verbleef.
Padje wist dat ze diep in zichzelf een krachtige kern had die niet kapot te krijgen is. Zo wist ze ook dat ze nu vooral dingen moest doen, kleine dingen, die haar afleidden in positieve zin. Dingen die ze altijd fijn had gevonden en die niet al te veel moeite kosten.
